Categories
2 Abami

2 Abami 18

Hezekiya aba umwami w’u Buyuda

1 Mu mwaka wa gatatu Hozeya mwene Ela ari ku ngoma muri Isiraheli, Hezekiya mwene Ahazi yabaye umwami w’u Buyuda.

2 Icyo gihe Hezekiya yari afite imyaka makumyabiri n’itanu, amara imyaka makumyabiri n’icyenda ari ku ngoma i Yeruzalemu. Nyina yitwaga Abi umukobwa wa Zakariya.

3 Hezekiya yakoze ibinogeye Uhoraho nka sekuruza Umwami Dawidi.

4 Akuraho ahasengerwaga ibigirwamana, arimbura amabuye yashingiwe kwegurirwa ibigirwamana kimwe n’inkingi zeguriwe Ashera. Amenagura n’ishusho y’inzoka Musa yacuze mu muringa, kuko kugeza ubwo Abisiraheli bari bagitwikira imibavu iyo nzoka bitaga Nehushitani.

5 Hezekiya aherako yizera Uhoraho Imana ya Isiraheli, kurusha abandi bami bose b’u Buyuda bamubanjirije n’abamusimbuye ku ngoma.

6 Yishingikirije ku Uhoraho ntiyamutezukaho, ahubwo akurikiza amabwiriza Uhoraho yari yarahaye Musa.

7 Uhoraho agendana na Hezekiya amuha gusohoza imigambi ye. Nuko yivumbagatanya ku mwami wa Ashūru ntiyaba akimuhakwaho.

8 Arwanya Abafilisiti arabatsinda, arabakurikirana abageza i Gazayigarurira imijyi ntamenwa n’iminara y’abarinzi.

9 Mu mwaka wa kane Hezekiya ari ku ngoma, ari na wo mwaka wa karindwi Hozeya mwene Ela yari ku ngoma muri Isiraheli, Shalimaneseri umwami wa Ashūru yaje kugota umurwa wa Samariya.

10 Hashize imyaka itatu abona kwigarurira Samariya, ubwo hari mu mwaka wa gatandatu Hezekiya ari ku ngoma, no mu mwaka wa cyenda Hozeya ari ku ngoma muri Isiraheli.

11 Umwami wa Ashūru ajyana Abisiraheli ho iminyago, abatuza i Hala n’i Gozani ku nkengero z’uruzi rwa Habori, no mu mijyi y’Abamedi.

12 Izo ngorane zose zatewe n’uko Abisiraheli banze kumvira Uhoraho Imana yabo kandi bari barishe Isezerano yabahaye, n’Amategeko umugaragu wayo Musa yari yabahaye ntibigera babyitaho, ntibabishyira no mu bikorwa.

Senakeribu umwami wa Ashūru atera u Buyuda

13 Mu mwaka wa cumi n’ine Hezekiya ari ku ngoma, Senakeribu umwami wa Ashūru yateye imijyi ntamenwa yose y’u Buyuda arayigarurira.

14 Nuko Hezekiya umwami w’u Buyuda atuma ku mwami wa Ashūru wari i Lakishiati: “Koko nagucumuyeho! None reka kuntera, icyo uzanyaka cyose nzagitanga.” Umwami wa Ashūru aca Hezekiya ibiro ibihumbi icyenda by’ifeza, n’ibindi magana cyenda by’izahabu.

15 Hezekiya akoranya ifeza yose abonye mu Ngoro y’Uhoraho no mu bubiko bw’ibwami, arayimuha.

16 Hezekiya yomora n’izahabu yari yometse ku nzugi z’Ingoro y’Uhoraho n’iyo ku bihindizo byazo, na yo ayiha umwami wa Ashūru.

17 Umwami wa Ashūru ari i Lakishi yohereza umugaba mukuru w’ingabo, n’umuyobozi w’ibiro bikuru bya gisirikari n’umujyanama we wihariye w’inkambi bayoboye umutwe ukomeye w’ingabo, abatuma i Yeruzalemu ku Mwami Hezekiya. Bagezeyo bashinga ibirindiro ku muyoboro w’amazi ava mu kizenga cyo haruguru, kiri ku nzira igana ku murima w’Abameshi.

18 Nuko basaba kuvugana n’umwami. Mwene Hilikiya ari we Eliyakimu wari umuyobozi w’ibwami, aza kubonana na bo aherekejwe n’umunyamabanga Shebuna n’umuvugizi w’umwami, ari we Yowa mwene Asafu.

19 Umujyanama wihariye w’umwami wa Ashūru arababwira ati: “Nimugende mubwire Hezekiya ubu butumwa bw’umwami ukomeye ari we mwami wa Ashūru muti: ‘Icyizere ufite ni cyizere ki?

20 Mbese uribwira ko amagambo yonyine, yabasha kuburizamo umugambi n’ubutwari dufite byo kurwana intambara? Ni nde wishingikirijeho waguteye kungomera?

21 Erega uracyishingikirije kuri Misiri rwa rubingo rusadutse, rutobora rugahinguranya ikiganza cy’urwishingikirijeho wese! Uko ni ko umwami wa Misiri agenza abamugirira icyizere bose.’

22 “Ahari aho mugiye kunsubiza muti: ‘Uwo dufitiye icyizere ni Uhoraho Imana yacu.’ Nyamara Hezekiya ni we ubwe washenye ahasengerwa hose n’intambiro zaho, ategeka abantu b’i Yeruzalemu n’abandi Bayuda kujya kumuramya imbere y’urutambiro rw’i Yeruzalemu rwonyine.

23 “None rero tēga na databuja umwami wa Ashūru. Jyewe ndiyemeza kuguha amafarasi y’intambara ibihumbi bibiri, niba wakwibonera abayarwaniraho.

24 Ubwo se koko washobora gutsimbura n’umwe woroheje wo mu bagaba b’ingabo za databuja? None wishingikirije ku Banyamisiri ngo bazaguha amagare y’intambara n’amafarasi!

25 Mbese ye, databuja yatera aha hantu akaharimbura Uhoraho atabishatse? Reka da! Uhoraho ubwe ni we wabimutegetse.”

26 Nuko Eliyakimu mwene Hilikiya na Shebuna na Yowa, basaba umujyanama w’umwami wa Ashūru bati: “Abagaragu bawe turakwinginze, tubwire mu kinyarameyakuko tucyumva. Erega ibyo utubwira mu giheburayi, dore abantu bari ku rukuta bateze amatwi barabyumva!”

27 Umujyanama w’umwami wa Ashūru arabasubiza ati: “Mbese mwibwira ko databuja yantumye kuri shobuja namwe gusa? Erega yantumye no kuri bariya bicaye ku rukuta, kugira ngo bamenye ko bidatinze bazarya amazirantoki yabo, bakanywa n’inkari zabo kimwe namwe!”

28 Umujyanama w’umwami wa Ashūru arahaguruka, arangurura mu giheburayi ati: “Nimwumve ubutumwa bw’umwami ukomeye ari we mwami wa Ashūru,

29 aravuga ati: ‘Mwe kwishinga Hezekiya, arabashuka kuko atazabasha kubankiza.

30 Arishingikiriza ku cyizere cy’uko Uhoraho azabankiza akantesha kwigarurira uyu mujyi, jyewe umwami wa Ashūru.

31 Nimureke kumvira Hezekiya ahubwo mukurikize ibi mbabwira: nimuharanire amahoro munyoboke, jyewe umwami wa Ashūru. Bityo buri wese azigumira mu mizabibu ye n’imitini ye bimutunge, yigumanire n’ikigega cye cy’amazi yinywere.

32 Hanyuma nzabajyana mu gihugu kimeze nk’icyanyu, gikungahaye ku ngano zivamo imigati no ku mizabibu bengamo divayi, no ku minzenze ikungahaye ku mavuta no ku buki. Aho gupfira hano mwatura aho handi. Nimureke kumvira Hezekiya kuko abayobya ababwira ko Uhoraho azabakiza.

33 Ese hari ubwo imana z’amahanga zambujije gufata ibihugu byazo?

34 Mbese imana za Hamati n’iza Arupadi zakoze iki? Naho se iza Sefaruvayimu n’iza Hena n’iza Iwa zo zakoze iki? Mbese haba hari iyambujije kwigarurira Samariya?

35 Ni iyihe muri izo mana zose yambujije kwigarurira igihugu cyayo? Nta yo. None se Uhoraho azambuza ate kwigarurira Yeruzalemu?’ ”

36 Abantu bari aho baricecekera ntibamusubiza ijambo na rimwe, nk’uko Hezekiya yari yabategetse.

37 Hanyuma Eliyakimu mwene Hilikiya umuyobozi w’ibwami, n’umunyamabanga Shebuna na Yowa mwene Asafu umuvugizi wihariye w’umwami, bashishimura imyambaroyabo. Basubira ku mwami bamutekerereza ibyo umujyanama w’umwami wa Ashūru yatangaje.

Categories
2 Abami

2 Abami 19

Hezekiya agisha inama Ezayi

1 Umwami Hezekiya abyumvise ashishimura imyambaro ye yambara igaragaza akababaro, maze ajya mu Ngoro y’Uhoraho.

2 Atuma Eliyakimu umuyobozi w’ibwami na Shebuna umunyamabanga n’abakuru bo mu batambyi, basanga umuhanuzi Ezayi mwene Amotsi bose bambaye imyambaro igaragaza akababaro.

3 Baramubwira bati: “Hezekiya yadutumye ngo ‘Uyu munsi ni umunsi w’umubabaro n’igihano n’ikimwaro. Nk’uko bavuga ngo: abana bageze mu matako, ariko nta mbaraga zo kubabyara.

4 Dore umwami wa Ashūru yohereje umujyanama we atuka Imana nzima. Iyaba Uhoraho Imana yawe yari yumvise ibyo bitutsi byose yari guhita abimuhanira. None rero senga, usabire abantu bayo basigaye.’ ”

5 Izo ntumwa z’Umwami Hezekiya zimaze kubwira Ezayi ubwo butumwa,

6 arazisubiza ati: “Nimusubire ku mwami mumubwire ko Uhoraho avuze ati: ‘Wumvise abagaragu b’umwami wa Ashūru bansebya, nyamara ntukuke umutima ku bw’ibyo bavuze.

7 Dore ndahindura umutima we, inkuru izamugeraho itume asubira iwe. Akigerayo nzamugabiza abamwicisha inkota.’ ”

Senakeribu agarura iterabwoba

8 Icyo gihe umwami wa Ashūru amaze kwigarurira Lakishi yagiye kugota Libuna. Wa mujyanama we abimenye amusangayo.

9 Umwami wa Ashūru amenyeshwa ko Tiruhakaw’Umunyakushi umwami wa Misiri, ari mu nzira aje kumutera. Nuko yongera kohereza intumwa kuri Hezekiya kugira ngo zimubwire ziti:

10 “Wowe Hezekiya mwami w’u Buyuda, wishingikirije cyane ku Mana yawe igutera kwibeshya ko izambuza, jyewe umwami wa Ashūru kwigarurira Yeruzalemu.

11 Wumvise ukuntu abami ba Ashūru bagenje ibindi bihugu byose bakabirimbura. None se uragira ngo uzarokoka?

12 Ubwo abo nasimbuye ku ngoma batsembaga abaturage ba Gozani n’aba Harani, n’aba Resefu n’Abanyedeni b’i Telasari, imana z’iyo mijyi ntizabakijije.

13 Umwami wa Hamatin’umwami wa Arupadi, n’umwami w’umujyi wa Sefaruvayimu, n’uwa Hena n’uwa Iwa ubu bari he?”

Isengesho rya Hezekiya

14 Nuko Hezekiya afata urwo rwandiko rwazanywe n’intumwa z’umwami wa Ashūru ararusoma hanyuma arujyana mu Ngoro y’Imana arushyira imbere y’Uhoraho.

15 Hezekiya arasenga ati: “Uhoraho Mana y’Abisiraheli wowe uganje hejuru y’abakerubi, ni wowe wenyine Mana igenga ingoma zose zo ku isi, kandi ni wowe waremye w’ijuru n’isi.

16 Uhoraho, tega amatwi wumve! Uhoraho, rambura amaso urebe! Umva amagambo ya Senakeribu yuzuye ibitutsi agutuka wowe Mana nzima.

17 “None rero Uhoraho, abami ba Ashūru batsembyeho abatuye amahanga, bajagajaga ibihugu byabo,

18 imana zayo bazijugunya mu muriro barazisenya kuko zitari imana nyakuri, ahubwo abantu bazibāje mu biti no mu mabuye.

19 Uhoraho Mana yacu ndakwinginze, utuvane mu nzara za Senakeribu bityo amahanga yose yo ku isi azamenya ko uri Uhoraho, kandi ko nta mana ihwanye nawe.”

Ezayi ageza ubutumwa ku mwami

20 Nuko Ezayi mwene Amotsi ageza kuri Hezekiya igisubizo cy’Uhoraho Imana ya Isiraheli. Aramubwira ati: “Numvise isengesho ryawe wangejejeho ku byerekeye Senakeribu umwami wa Ashūru.

21 None umva icyo muvugaho.

Abatuye i Siyoni baragusuzuguye,

baraguha urw’amenyo bakagushinyagurira.

Abaturage ba Yeruzalemu baraguseka,

baraguseka bakuzunguriza imitwe.

22 Ni nde watutse ukamwandagaza?

Ni nde wavugishije umurebana agasuzuguro?

Ni jye Umuziranenge wa Isiraheli!

23 Jyewe Nyagasani wanyoherereje intumwa zo kuntuka ziti:

‘Amagare yanjye y’intambara yangejeje mu mpinga z’imisozi,

nageze no mu bisi bya Libani.

Nahatemye amasederi maremare,

nahatemye imizonobari myiza cyane.

Nageze hose no mu ibisi byayo,

navogereye n’ishyamba ryayo kimeza.

24 Nafukuye amariba nywa ku mazi yo mu mahanga,

nshobora no gukamya imigezi yose ya Misiri,

nzayikamya nkoresheje ikirenge!’

25 “None se Senakeribu, ntuzi ko nabigambiriye?

Uwo mugambi ni jye wawuteguye kuva kera,

none ngiye kuwusohoza.

Nari naguhaye inshingano yo guhindura imijyi ntamenwa amatongo.

26 Abaturage bafite amaboko atentebutse,

bagize ubwoba kandi bakozwe n’ikimwaro.

Bameze nk’ubwatsi bwo mu gasozi,

bameze nk’ubwatsi bwari butoshye bwo mu rwuri,

bameze nka bwa bwatsi bumera ku nzu bukaraba butarakura.

27 Erega wowe Senakeribu ndakuzi!

Nzi neza imyifatire yawe n’ibikorwa byawe byose,

ndakuzi iyo wikubise ukandakarira.

28 Koko warikubise urandakaza,

numvise agasuzuguro kawe.

Nzafatisha impeta ku zuru ryawe,

nzashyira akumamu kanwa kawe,

bityo nzagusubiza aho waturutse.

29 “Naho wowe Hezekiya, dore ikizakubera ikimenyetso kiranga ibyo mvuga. Uyu mwaka abantu bazarya umwero w’ibyimejeje, umwaka utaha na wo ni uko. Mu mwaka wa gatatu ni bwo muzabiba mugasarura, muzahinga imizabibu mutungwe n’imbuto zayo.

30 Abayuda barokotse bazongera gushinga imizi, basagambe nk’igiti gihunze imbuto mu mashami yacyo.

31 Koko rero i Yeruzalemu hazaboneka itsinda ry’abarokotse, ku musozi wa Siyoni hazaboneka abacitse ku icumu.”

Ezayi yungamo ati: “Ibyo Uhoraho Nyiringabo azabikorana ishyaka.

32 None rero ku byerekeye umwami wa Ashūru, Uhoraho aravuga ati: ‘Ntabwo azinjira muri uyu murwa, ntabwo azigera awurasaho umwambi, ntabwo azawutera yifashishije ingabo. Ntabwo azarunda igitaka kugira ngo yurire inkuta ziwuzengurutse.

33 Azasubirayo anyuze inzira yamuzanye, ntazigera yinjira muri uyu murwa. Ni jye Uhoraho ubivuze.

34 Nzarinda uyu murwa ndokore abaturage bawo ngirira ko ndi Uhoraho, mbigirira kandi n’umugaragu wanjye Dawidi.’ ”

Abanyashūru bahunga, n’urupfu rwa Senakeribu

35 Iryo joro umumarayika w’Uhoraho anyura mu nkambi y’Abanyashūru, yica abantu ibihumbi ijana na mirongo inani na bitanu. Bukeye abaturage babyutse basanga Abanyashūru bose bapfuye.

36 Senakeribu umwami wa Ashūru asubira iwe atura i Ninive.

37 Igihe Senakeribu yaramyaga imana ye Nisiroki, abana be Adurameleki na Shareseri bamwicisha inkota. Hanyuma bahungira mu gihugu cya Ararati, undi muhungu we Esarihadoni amusimbura ku ngoma.

Categories
2 Abami

2 Abami 20

Uburwayi bw’Umwami Hezekiya

1 Muri icyo gihe Hezekiya ararwara yenda gupfa. Umuhanuzi Ezayi mwene Amotsi ajya kumusura aramubwira ati: “Uhoraho aravuze ngo: ‘Itegure urage abo mu rugo rwawe, kuko utazakira iyi ndwara.’ ”

2 Hezekiya arahindukira areba ivure yambaza Uhoraho ati:

3 “Uhoraho, ibuka uko nagukoreye n’umurava mbikuye ku mutima. Ntabwo nahwemye gukora ibikunogeye.” Hezekiya araturika ararira.

4 Nuko Ezayi ataragera hagati mu rugo rw’ingoro y’umwami, Uhoraho aramubwira ati:

5 “Subira kwa Hezekiya umuyobozi w’ubwoko bwanjye maze umubwire uti: ‘Jyewe Uhoraho Imana ya sokuruza Dawidi, numvise isengesho ryawe kandi nabonye amarira yawe. None rero ngiye kugukiza, ku munsi wa gatatu uzasubire mu Ngoro yanjye.

6 Ubuzima bwawe mbwongereyeho imyaka cumi n’itanu. Wowe n’abatuye uyu murwa nzabakiza umwami wa Ashūru, ndetse nzarinda uyu murwa ngirira ko ndi Uhoraho, mbigirira n’umugaragu wanjye Dawidi.’ ”

7 Ezayi abwira ab’ibwami ati: “Nimutegure umubumbe w’imbuto z’umutini, maze muwushyire ku kibyimba cy’umwami kugira ngo akire.”

8 Nuko Hezekiya abaza Ezayi ati: “Mbese ni ikihe kimenyetso kibasha kunyemeza ko Uhoraho agiye kunkiza iyi ndwara, kandi ko ku munsi wa gatatu nzasubira mu Ngoro ye?”

9 Ezayi aramusubiza ati: “Uhoraho ari buguhe ikimenyetso kikwemeza ko azasohoza icyo yasezeranye. None se wahitamo ko igicucu kiva aho kiri ku ngazi kikagana imbere mu ntambwe icumi, cyangwa kigasubira inyuma ho intambwe icumi?”

10 Hezekiya aramusubiza ati: “Biroroshye ko igicucu kigana imbere ho intambwe icumi, none reka gisubire inyuma ho intambwe icumi.”

11 Nuko umuhanuzi Ezayi atakambira Uhoraho, maze igicucu cyari ku ngazi za Ahazi cyigira inyuma intambwe icumi.

Hezekiya yakira intumwa zivuye muri Babiloniya

12 Muri icyo gihe umwami wa Babiloniya Merodaki-Baladanimwene Baladani, yoherereza Hezekiya intumwa zijyanye inzandiko n’impano kuko yari yumvise ko arwaye.

13 Hezekiya anezezwa no kubakira, abatambagiza hose mu nzu y’ububiko yarimo ifeza n’izahabu, n’imibavu n’amavuta y’agaciro. Abatambagiza no mu bubiko bw’intwaro n’ahandi hose mu nzu habitswe umutungo we. Hezekiya ntiyagira ikintu na kimwe abahisha mu ngoro ye no mu gihugu cye cyose.

14 Hanyuma umuhanuzi Ezayi aramusanga aramubaza ati: “Bariya bantu bakubwiraga iki? Ese ubundi bari baturutse he?”

Hezekiya aramusubiza ati: “Bari baturutse kure cyane muri Babiloniya.”

15 Ezayi aramubaza ati: “None se babonye iki mu ngoro yawe?”

Hezekiya aramusubiza ati: “Babonye ibiyirimo byose, nta na kimwe ntaberetse cyo mu bubiko bwanjye.”

16 Ezayi abwira Hezekiya ati: “Umva icyo Uhoraho avuze:

17 ‘Igihe kizagera ibiri mu ngoro yawe byose, n’ibyo ba sokuruza barundanyije mu gihe cyabo kugeza ubu, byose bizasahurwe bijyanwe i Babiloni. Nta na kimwe kizasigara.’ Uko ni ko Uhoraho avuze.

18 ‘Ndetse bazajyana bamwe mu rubyaro rwawe bwite, babagire inkone zizajya zikorera umwami wa Babiloniya mu ngoro ye.’ ”

19 Hezekiya asubiza Ezayi ati: “Ni byiza kungezaho iryo jambo ry’Uhoraho.” Koko rero yaribwiraga ati: “Nta cyo bitwaye kuko mu gihe nzaba nkiriho, amahoro n’umutekano bizagumaho.”

Iherezo ry’ingoma ya Hezekiya

20 Ibindi bikorwa bya Hezekiya n’ubutwari bwe, n’uburyo yacukuje ikizenga n’umuyoboro ujyana amazi mu murwa wa Yeruzalemu, byanditswe mu gitabo cyitwa “Ibikorwa by’abami b’u Buyuda.”

21 Nuko Hezekiya yisazira amahoro, umuhungu we Manase amusimbura ku ngoma.

Categories
2 Abami

2 Abami 21

Manase aba umwami w’u Buyuda

1 Manase yabaye umwami afite imyaka cumi n’ibiri, amara imyaka mirongo itanu n’itanu ari ku ngoma i Yeruzalemu. Nyina yitwaga Hefusiba.

2 Manase yakoze ibitanogeye Uhoraho, akora ibiteye ishozi nk’iby’abanyamahanga Uhoraho yari yarirukanye imbere y’Abisiraheli.

3 Bityo Manase asubizaho ahasengerwaga ibigirwamana se Hezekiya yari yarashenye, yubakira Bāli intambiro, ashinga inkingi yeguriwe Ashera nk’uko umwami wa Isiraheli Ahabu yabikoraga kera, anasubizaho kuramya no gukorera ibinyarumuri.

4 Yubatse kandi intambiro z’ibigirwamana mu Ngoro y’Uhoraho i Yeruzalemu, aho Uhoraho yari yaravuzeho ati: “Ni ho nzajya nigaragariza.”

5 Yubatse mu bikari byombi by’Ingoro y’Uhoraho intambiro z’ibinyarumuri byose.

6 Manase ageza aho atamba umwana we amucisha mu muriro, araraguza, ararogesha, arashikisha, bityo yakabije gukora ibitanogeye Uhoraho aramurakaza.

7 Hanyuma Manase abumbisha ishusho y’imanakazi Ashera ayishyira mu Ngoro y’Uhoraho, iyo yahishuriyeho Dawidi n’umuhungu we Salomo ati: “Ni muri iyi Ngoro yanjye n’i Yeruzalemu, mpisemo mu miryango yose ya Isiraheli kuzajya nigaragariza ubuziraherezo.

8 Ikindi sinzongera kwimura Abisiraheli mu gihugu nahaye ba sekuruza kugira ngo bazerere, nibitondera byimazeyo amabwiriza mbagezaho n’amategeko bahawe n’umugaragu wanjye Musa.”

9 Nyamara ntibumvira Uhoraho, ahubwo Manase abatoza gukora ibyaha bisumbye iby’abanyamahanga Uhoraho yari yaratsembye, kugira ngo Abisiraheli babazungure.

10 Uhoraho aherako ategeka abagaragu be b’abahanuzi kuvuga bati:

11 “Manase umwami w’u Buyuda yakoze ibizira biteye ishozi, yitwaye nabi kurusha Abamori ba kera, yatoje Abayuda gucumura akoresheje ibigirwamana bye.

12 Ni yo mpamvu Uhoraho Imana ya Isiraheli avuze ati: ‘Nzahana Yeruzalemu n’u Buyuda bwose mpateze icyago kizakubita nk’inkuba ku bazabyumva.

13 Ngiye gusenya Yeruzalemu nk’uko nashenye Samariya, ngatsemba umuryango wa Ahabu. Yeruzalemu nzayitsembamo abantu, isigare yiberanga nk’isahani bogeje bakayubika.

14 Abantu banjye bazacika ku icumu nzabahāna mu maboko y’abanzi babo, bazasahurwa ibintu byose mu gihugu.

15 Nzabigenza ntyo mbitewe n’uko bakomeje gukora ibitanogeye, bityo bukandakaza kuva ba sekuruza bavanwa mu Misiri kugeza na n’ubu.’ ”

16 Manase yicishije abantu benshi cyane b’inzirakarengane, ku buryo Yeruzalemu yuzuye amaraso. Ubwo bwicanyi bwiyongeraga ku byaha byo gutoza Abayuda gucumura ku Uhoraho.

17 Ibindi bikorwa n’ibigwi byose bya Manase n’ibyaha yakoze, byanditswe mu gitabo cyitwa “Ibikorwa by’abami b’u Buyuda.”

18 Nuko Manase yisazira amahoro ashyingurwa iwe mu rugo, mu busitani bwa Uza. Umuhungu we Amoni amusimbura ku ngoma.

Amoni aba umwami w’u Buyuda

19 Amoni yabaye umwami afite imyaka makumyabiri n’ibiri, amara imyaka ibiri ari ku ngoma i Yeruzalemu. Nyina yitwaga Meshulemeti umukobwa wa Harusi w’i Yotiba.

20 Amoni yakoze ibitanogeye Uhoraho nka se Manase.

21 Yitwaye nabi muri byose nka se, ayoboka ibigirwamana nka we akabiramya.

22 Yimūye Uhoraho Imana ya ba sekuruza ntiyagenza uko ashaka.

23 Hanyuma ibyegera bye byaje kumugambanira, bamwicira mu ngoro ye.

24 Icyakora abaturage b’u Buyuda bahinduka ibyo byegera byose byicishije umwami Amoni, babimarira ku icumu maze bimika umuhungu we Yosiya.

25 Ibindi bikorwa bya Amoni, byanditswe mu gitabo cyitwa “Ibikorwa by’abami b’u Buyuda”.

26 Amoni bamushyingura mu mva ye mu busitani bwa Uza, umuhungu we Yosiya amusimbura ku ngoma.

Categories
2 Abami

2 Abami 22

Yosiya aba umwami w’u Buyuda

1 Yosiya yabaye umwami afite imyaka umunani, amara imyaka mirongo itatu n’umwe ari ku ngoma i Yeruzalemu. Nyina yitwaga Yedida umukobwa wa Adaya w’i Bosikati.

2 Yosiya yakoze ibinogeye Uhoraho, yitwara neza nka sekuruza Umwami Dawidi nta guteshuka.

Umutambyi mukuru avumbura igitabo cy’Amategeko

3 Mu mwaka wa cumi n’umunani Yosiya ari ku ngoma, yohereje mu Ngoro y’Uhoraho umunyamabanga we Shafani mwene Asaliya, akaba n’umwuzukuru wa Meshulamu

4 ati: “Genda ushake Umutambyi mukuru Hilikiya, maze umubwire abarure amafaranga yose abantu batanze yo gusana Ingoro y’Uhoraho, n’ayo abarinzi b’amarembo bakiriye.

5 Ayo mafaranga bayashyikirize abashinzwe imirimo yo gusana Ingoro y’Uhoraho, kugira ngo babashe

6 guhemba ababaji n’abubatsi n’abandi bakozi, kandi kugira ngo bagure ibiti n’amabuye bikenewe mu gusana.

7 Ntabwo ari ngombwa kugenzurwa ku mikorereshereze y’ayo mafaranga, kuko ari abizerwa.”

8 Bageze kwa Hilikiya Umutambyi mukuru, amenyesha umunyamabanga Shafani ko yatahuye igitabo cy’Amategekomu Ngoro y’Uhoraho, maze arakimushyikiriza. Shafani aragisoma

9 maze asubira ibwami, atekerereza umwami uko byagenze ati: “Abatambyi bafunguye amasanduku yose basanze mu Ngoro y’Uhoraho, amafaranga bayashyikiriza abashinzwe imirimo yo gusana Ingoro.”

10 Nuko umunyamabanga Shafani abwira umwami ati: “Umutambyi Hilikiya yanshyikirije iki gitabo.” Nuko Shafani ahita agisomera umwami.

Yosiya agisha inama umuhanuzikazi Hulida

11 Umwami yumvise ibyanditswe muri icyo gitabo cy’Amategeko ashishimura imyambaro ye.

12 Nuko ategeka umutambyi Hilikiya na Ahikamu mwene Shafani, na Akibori mwene Mikaya n’umunyamabanga Shafani, na Asaya umugaragu w’umwami

13 ati: “Nimugende mugishe inama Uhoraho ku bwanjye no ku bw’Abayuda bose, ku byerekeye ibyanditswe muri iki gitabo kimaze gutahurwa. Koko rero Uhoraho adufitiye uburakari bukomeye atuziza ko ba sogokuruza batumviye iki gitabo, ntibasohoza ibitureba byose byanditswemo.”

14 Nuko umutambyi Hilikiya na Ahikamu na Akibori, na Shafani na Asaya bajya ku muhanuzikazi Hulida wari utuye ahitwaga “Umudugudu mushya” wa Yeruzalemu. Umugabo we Shalumu mwene Tikuva akaba n’umwuzukuru wa Harehasi, ni we wari ushinzwe imyambaro yo mu Ngoro y’Uhoraho. Izo ntumwa zisobanurira umuhanuzikazi ikizigenza.

15 Umuhanuzikazi arabasubiza ati:

16 “Uhoraho Imana ya Isiraheli aravuze ngo: ‘Ngiye guteza Yeruzalemu n’abayituye ibyago bikomeye nkurikije ibyanditswe mu gitabo umwami w’u Buyuda yasomye.

17 Ni ukubera ko abaturage banyimūye bosereza imibavu izindi mana, ku buryo ibikorwa byabo byose byandakaje. Ni yo mpamvu uburakari bwanjye bwagurumaniye uyu murwa ntibucururuke.

18 Naho uwo mwami w’u Buyuda wabatumye kungisha inama, jyewe Uhoraho Imana y’Abisiraheli, mugende mumubwire muti:: Wumvise amagambo y’icyo gitabo,

19 icyo nateganyirije uyu murwa n’abawutuye, ko nzawuhindura amatongo ukaba ruvumwa. Nyamara wicishije bugufi imbere yanjye urihana, washishimuye imyambaro yawe kandi usuka amarira imbere yanjye. Jyewe rero Uhoraho, ndakumenyesha ko nakumvise:

20 nzaguha kwisazira neza ushyingurwe amahoro, utarebye amahano ngiye kugusha kuri uyu murwa.’ ” Izo ntumwa zigeza ayo magambo ku mwami.

Categories
2 Abami

2 Abami 23

Yosiya avugurura Isezerano n’Imana

1 Umwami atumiza abakuru b’imiryango y’u Buyuda n’ab’i Yeruzalemu.

2 Nuko umwami ajya mu Ngoro y’Uhoraho aherekejwe n’abaturage b’u Buyuda n’ab’i Yeruzalemu, n’abatambyi n’abahanuzi, n’abantu bose b’ibyiciro bitari bimwe, maze abasomera amagambo yose yanditswe mu gitabo cy’Isezerano cyatahuwe mu Ngoro y’Uhoraho.

3 Umwami ahagarara iruhande rw’inkingi y’Ingoro, asezeranira bushya Uhoraho ko bazamuyoboka bakitondera amabwiriza ye, n’inyigisho ze n’amateka ye babikuye ku mutima, kugira ngo basohoze Isezerano nk’uko ryanditswe muri icyo gitabo. Nuko buri wese yiyemerera iryo Sezerano.

Ivugururwa ry’idini mu Buyuda

4 Nuko umwami ategeka Umutambyi mukuru Hilikiya n’abatambyi bamwungirije, n’abarinzi b’amarembo kugira ngo basohore mu Ngoro y’Uhoraho ibintu byose byakoreshwaga mu kuramya Bāli na Ashera n’ibinyarumuri. Nuko barabisohora babitwikira hanze ya Yeruzalemu mu kabande ka Kedironi, ivu ryabyo barijyana i Beteli.

5 Umwami Yosiya amenesha ingirwabatambyi bari barashyizweho n’abami b’u Buyuda, kugira ngo batambirire ibitambo ahasengerwaga mu mijyi y’u Buyuda, no mu nkengero za Yeruzalemu. Amenesha aboserezaga imibavu Bāli, n’izuba n’ukwezi, n’inyenyeri n’ibindi binyarumuri.

6 Yosiya ajya mu Ngoro y’Uhoraho asenyesha inkingi yeguriwe imanakazi Ashera, bayijugunya hanze ya Yeruzalemu mu kabande ka Kedironi. Bayitwikirayo, ivu barinyanyagiza mu irimbi ryitwa “irya rubanda”.

7 Yosiya kandi asenyesha ibyumba byari mu gikari cy’Ingoro y’Uhoraho, byari byarahinduwe iby’ubusambanyi bweguriwe gushengerera ibigirwamana, n’abagore bakahabohera imyenda igenewe kuramya Ashera.

8 Nuko Yosiya atumiza abatambyi bose bari mu mijyi y’u Buyuda, uhereye i Geba mu majyaruguru ukageza i Bērisheba mu majyepfo, kandi ahumanya ahasengerwaga abo batambyi boserezaga imibavu. I Yeruzalemu ibumoso bwa buri rembo hari ahasengerwaga, Yosiya arahasenya harimo n’ahasengerwaga ku irembo rya Yozuwe umuyobozi w’umurwa.

9 Kuva ubwo abo batambyi b’ahasengerwaga, ntibemererwa gutambira ku rutambiro rw’Uhoraho i Yeruzalemu. Icyakora bari bemerewe kurya ku migati idasembuye kimwe n’abandi batambyi.

10 Yosiya ahumanya urutambiro rw’i Tofeti mu kabande ka Hinomu, kugira ngo abantu batazongera gutambirayo abahungu babo, cyangwa abakobwa babo ho ibitambo bikongorwa n’umuriro, babatambira ikigirwamana Moleki.

11 Akuraho n’amafarasi yari yaragenewe gukoreshwa mu kuramya izuba. Ayo mafarasi yabaga iruhande rw’umuryango w’Ingoro mu byumba biyometseho, hafi y’icyumba cy’inkone yitwaga Natani-Meleki. Yosiya atwika amagare yagenewe kuramya izuba.

12 Asenyesha intambiro abami b’u Buyuda bari barubakishije ku bibuga byo hejuru y’amazu ya Ahazi, kimwe n’izubakishijwe na Manase mu bikari byombi by’Ingoro, barazimenagura bajugunya ibisigazwa byazo mu kibaya cya Kedironi.

13 Yosiya ahumanya kandi ahasengerwaga hari iburasirazuba bwa Yeruzalemu, mu majyepfo y’umusozi w’Irimbukiro. Aho hantu Salomo yari yarahubakiye Ashitaroti imanakazi ntindi y’Abanyasidoni, na Kemoshi imana ntindi y’Abamowabu, na Milikomu ikizira cy’Abamoni.

14 Yosiya ahamenagura amabuye yeguriwe ibigirwamana, atemagura n’inkingi zeguriwe Ashera, aharunda amagufwa y’abantu.

Ivugururwa ry’idini muri Isiraheli

15 Yosiya asenya n’urutambiro n’ahasengerwaga i Beteli, hubakishijwe na Yerobowamu mwene Nebati watoje Abisiraheli gucumura. Arabimenagura ahahindura ivu, atwikisha inkingi ya Ashera ayihindura ivu.

16 Yosiya akiri muri ibyo abona imva zari ku misozi, yoherezayo abantu bazana amagufwa bayatwikira ku rutambiro, ruba rurahumanye hakurikijwe ijambo ry’Uhoraho ryavuzwe na wa muhanuzi wabitangaje mbere.

17 Yosiya arabaza ati: “Kiriya kibuye ndeba kiri ku mva ni urwibutso rw’iki?”

Abatuye umujyi baramusubiza bati: “Ni imva y’umuntu w’Imana wavuye i Buyuda. Ni we wari warahanuye ibyo ukoze ku rutambiro rw’i Beteli.”

18 Nuko Yosiya arategeka ati: “Iriya mva nimuyireke! Ntihagire umuntu ugira icyo akora ku magufwa y’uwo muntu w’Imana.” Bityo bazigama ayo magufwa kimwe n’ay’umuhanuzi wavuye i Samariya.

19 Abami ba Isiraheli bari bararakaje Uhoraho bikomeye bubakisha ahasengerwaga mu mijyi yo mu ntara ya Samariya, ariko Yosiya arahasenya hose nk’uko yabikoze i Beteli.

20 Atsemba n’abatambyi bose batambiraga ku ntambiro z’ahasengerwaga, abatsinda kuri izo ntambiro kandi azitwikiraho amagufwa y’abantu. Arangije asubira i Yeruzalemu.

Abayuda bizihiza Pasika

21 Umwami Yosiya ategeka abantu bose ati: “Nimwizihirize Uhoraho Imana yanyu iminsi mikuru ya Pasika, nk’uko byanditswe mu gitabo cy’Isezerano.”

22 Koko rero kuva igihe Isiraheli yayoborwaga n’abacamanza, no mu gihe cyose cy’abami ba Isiraheli n’ab’u Buyuda, nta Pasika yari yarigeze kwizihizwa nk’iyo.

23 Iyo Pasika yijihirijwe Uhoraho i Yeruzalemu, mu mwaka wa cumi n’umunani Yosiya ari ku ngoma.

Izindi mpinduka zazanywe na Yosiya

24 Mu kubahiriza amabwiriza yanditswe mu gitabo cy’Amategeko umutambyi Hilikiya yavumbuye mu Ngoro y’Uhoraho, Yosiya atsemba abashitsi n’abapfumu, asenya amashusho asengwa n’ibigirwamana n’ibindi bizira byose, byabonetse muri Yeruzalemu no mu Buyuda bwose.

25 Koko rero nta mwami mu bamubanjirije cyangwa mu bamukurikiye wagejeje ahe, kugira ngo yiyegurire Uhoraho n’umutima we wose, n’ubuzima bwe bwose, n’imbaraga ze zose nk’uko byanditswe mu Mategeko ya Musa.

26 Icyakora Uhoraho ntiyigeze areka kurakarira u Buyuda, kubera uburakari bugurumana yari yaratewe na Manase.

27 Ni cyo cyatumye Uhoraho avuga ati: “Nzamenesha Abayuda bamve imbere nk’uko namenesheje Abisiraheli bakamva imbere, bityo nzihakana Yeruzalemu umurwa nitoranyirije, n’Ingoro nari narasezeranye ko nzajya nigaragarizamo.”

Iherezo ry’ingoma ya Yosiya

28 Ibindi bikorwa n’ibigwi byose bya Yosiya, byanditswe mu gitabo cyitwa “Ibikorwa by’abami b’u Buyuda.”

29 Akiri ku ngoma, Neko umwami wa Misiri yayoboye ingabo ze ku ruzi rwa Efurati kurwanya umwami wa Ashūru. Yosiya ashatse kuzima inzira, umwami Neko amwicira i Megido.

30 Abakuru mu ngabo ze bashyira umurambo we mu igare, bawujyana i Yeruzalemu bawushyingura mu mva ye. Hanyuma abaturage b’u Buyuda bimika umuhungu we Yowahazi, amusimbura ku ngoma.

Yowahazi aba umwami w’u Buyuda

31 Yowahazi yabaye umwami afite imyaka makumyabiri n’itatu, amara amezi atatu ari ku ngoma i Yeruzalemu. Nyina yitwaga Hamutali umukobwa wa Yeremiya w’i Libuna.

32 Yowahazi yakoze ibitanogeye Uhoraho nk’ibyo ba sekuruza bakoze.

33 Neko umwami wa Misiri amugira imbohe i Ribulamu ntara ya Hamati. Bityo amukura ku ngoma i Yeruzalemu kandi yaka igihugu cy’u Buyuda umusoro wa toni eshatu z’ifeza, n’ibiro mirongo itanu by’izahabu.

34 Hanyuma Neko yimika Eliyakimu mwene Yosiya, aba ari na we usimbura se ku ngoma. Neko amuhindura izina amwita Yoyakimu. Naho Yowahazi amujyana mu Misiri ari na ho yaguye.

Yoyakimu aba umwami w’u Buyuda

35 Yoyakimu yaka imisoro y’ifeza abaturage b’u Buyuda zingana n’izo Neko yategetse, bityo yaka abaturage b’igihugu cye imisoro y’ifeza n’izahabu akurikije amikoro ya buri muturage, ayashyikiriza Neko.

36 Yoyakimu yabaye umwami w’u Buyuda afite imyaka makumyabiri n’itanu, amara imyaka cumi n’umwe ari ku ngoma i Yeruzalemu. Nyina yitwaga Zebida umukobwa wa Pedaya w’i Ruma.

37 Yoyakimuyakoze ibitanogeye Uhoraho nk’ibyo ba sekuruza bakoze.

Categories
2 Abami

2 Abami 24

1 Yoyakimu ari ku ngoma, Nebukadinezari umwami wa Babiloniya yigaruriye u Buyuda, maze Yoyakimu amuhakwaho. Icyakora nyuma y’imyaka itatu yarivumbagatanyije aramugomera.

2 Nuko Uhoraho ateza Yoyakimu udutsiko tw’Abanyababiloniya n’Abanyasiriya, n’Abamowabu n’Abamoni, batsemba u Buyuda nk’uko Uhoraho yari yabivuze abinyujije ku bagaragu be b’abahanuzi.

3 Uhoraho aba ari we uteza u Buyuda icyo cyago, kugira ngo abavane imbere ye kubera ibyaha byose byakozwe na Manase.

4 Manase uwo yari yaricishije inzirakarengane nyinshi, yuzuza Yeruzalemu amaraso yazo ku buryo Uhoraho yanze kumugirira imbabazi.

5 Ibindi bikorwa n’ibigwi byose bya Yoyakimu, byanditswe mu gitabo cyitwa “Ibikorwa by’abami b’u Buyuda.”

6 Yoyakimu yisazira amahoro, umuhungu we Yoyakini amusimbura ku ngoma.

7 Naho umwami wa Misiri ntiyongeye kuva mu gihugu cye, kuko umwami wa Babiloniya na we yari amaze kwigarurira ibihugu, kuva ku kagezi ko ku mupaka wa Misiri kugera ku ruzi rwa Efurati.

Umwami Yoyakini n’ukujyanwa ho iminyago kwa mbere

8 Yoyakini yabaye umwami afite imyaka cumi n’umunani, amara amezi atatu ari ku ngoma i Yeruzalemu. Nyina yitwaga Nehushita umukobwa wa Elinatani w’i Yeruzalemu.

9 Yoyakini yakoze ibitanogeye Uhoraho nka se.

10 Muri icyo gihe ingabo za Nebukadinezari umwami wa Babiloniya, zitera Yeruzalemu zirayigota.

11 Nebukadinezari ubwe agera i Yeruzalemu ingabo ze zikihagose.

12 Yoyakini umwami w’u Buyuda yishyira mu maboko y’umwami wa Babiloniya, we na nyina n’abakuru b’ingabo, n’ibyegera bye n’izindi nkoramutima ze. Nebukadinezari ahita abagira imfungwa. Hari mu mwaka wa munani ari ku ngoma.

13 Nk’uko Uhoraho yari yarabivuze, Nebukadinezari asahura ibintu by’agaciro byose mu Ngoro y’Uhoraho n’ibyo mu ngoro y’umwami. Amenagura ibikoresho byose by’izahabu, Salomo umwami wa Isiraheli yari yarakoreshereje Ingoro.

14 Nebukadinezari ajyana abaturage ibihumbi icumi b’i Yeruzalemu ho iminyago, bagizwe n’ibyegera byose n’abagaba b’ingabo bose. Ajyana n’abanyamyuga n’abanyabukorikori, hasigara gusa abaturage b’abakene nyakujya.

15 Ajyana Yoyakini ho umunyago i Babiloni hamwe n’umugabekazi, n’abagore be n’inkoramutima ze, n’abakuru b’imiryango y’Abayuda.

16 Nuko ajyana i Babiloni abantu bose b’intwari bagera ku bihumbi birindwi, kimwe n’abanyamyuga n’abanyabukorikori bagera ku gihumbi. Abo bose bari abanyambaraga bashobora kujya ku rugamba.

17 Nebukadinezari yimika Mataniya se wabo wa Yoyakini amugira umwami, maze izina rye ararihindura amwita Sedekiya.

Sedekiya aba umwami w’u Buyuda

18 Sedekiya yabaye umwami afite imyaka makumyabiri n’umwe, amara imyaka cumi n’umwe ari ku ngoma i Yeruzalemu. Nyina yitwaga Hamutali umukobwa wa Yeremiya w’i Libuna.

19 Sedekiya yakoze ibibi byose bitanogeye Uhoraho, kimwe n’ibyo Yoyakimu yakoze.

20 Kubera uburakari Uhoraho ni we ubwe wateje akaga Yeruzalemu kimwe n’u Buyuda bwose, kugeza aho amenesheje abaturage babwo bamuva imbere.

Categories
2 Abami

2 Abami 25

Nebukadinezari agota Yeruzalemu

1 Amaherezo Sedekiya agomera Nebukadinezari umwami wa Babiloniya. Ku itariki ya cumi y’ukwezi kwa cumi k’umwaka wa cyenda Sedekiya ari ku ngoma, Nebukadinezari umwami wa Babiloniya azamukana n’ingabo ze zose zigota Yeruzalemu.Zishinga ibirindiro mu marembo y’umurwa, ziwuzengurutsa ibirundo by’igitaka.

2 Iryo gotwa ry’umujyi rigeza mu mwaka wa cumi n’umwe Sedekiya ari ku ngoma.

3 Nuko inzara izahaza umurwa, nta biribwa byari bikiwurangwamo. Ku itariki ya cyenda y’ukwezi kwa kane,

4 Abanyababiloniya baca icyuho mu rukuta ruzengurutse umujyi, ingabo zose z’u Buyuda zirahunga zinyura mu irembo ryo hagati y’inkuta zombi, hafi y’ubusitani bw’umwami. Nubwo Abanyababiloniya bari bagose impande zose za Yeruzalemu, zashoboraga gucika zerekeje kuri Yorodani ziherekejwe n’umwami.

5 Icyakora ingabo z’Abanyababiloniya ziramukurikira zimufatira mu kibaya cya Yeriko, ingabo ze zose zatatanye.

6 Abanyababiloniya bafata Sedekiya bamushyira umwami wabo i Ribula, aba ari yo bamucira urubanza.

7 Bahera ku bahungu ba Sedekiya babica abyirebera, naho we bamunogoramo amaso maze bamubohesha iminyururu, bamujyana i Babiloni.

Ifatwa rya Yeruzalemu n’ukujyanwa ho iminyago kwa kabiri

8 Ku itariki ya karindwi y’ukwezi kwa gatanuk’umwaka wa cumi n’icyenda Nebukadinezari ari ku ngoma, Nebuzaradani umutware w’abarinzi akaba n’icyegera cya Nebukadinezari, asesekara i Yeruzalemu.

9 Atwika Ingoro y’Uhoraho n’ingoro y’umwami, n’amazu yose yo mu murwa cyane cyane ay’ibikomerezwa.

10 Ingabo z’Abanyababiloniya zose zari zimuherekeje, zisenya inkuta zari zizengurutse Yeruzalemu.

11 Hanyuma Nebuzaradani umutware w’abarinzi ajyana ho iminyago i Babiloni abaturage bari basigaye mu mujyi, n’abari bishyize mu maboko y’umwami wa Babiloniya n’abari bavanywe mu byabo.

12 Icyakora uwo mutware w’Abarinzi asigayo abaturage b’abatindi nyakujya, kugira ngo bamwe bajye bahingira imizabibu, abandi bahinge imirima.

13 Nuko Abanyababiloniya bamenagura inkingi z’umuringa zari ku ibaraza ry’Ingoro y’Uhoraho, hamwe n’ikizenga n’ibitereko byari mu rugo rwayo bicuzwe mu muringa. Uwo muringa wose bawujyana i Babiloni.

14 Basahura ibikarayi n’ibitiyo, n’amabesani n’ibikombe byo kubikamo imibavu, n’ibindi bikoresho byose by’umuringa byagenewe imirimo y’Ingoro.

15 Uwo mutware w’abarinzi asahura n’ibindi bikoresho by’izahabu n’iby’ifeza, nk’ibyungo n’inzabya.

16 Umuringa w’inkingi zombi hamwe n’uw’ikizenga, n’ibitereko Salomo yari yarakoreshereje Ingoro y’Uhoraho, uburemere bwawo ntibwagiraga urugero.

17 Koko rero buri nkingi yari ifite uburebure bwa metero icyenda, kandi ifite umutwe ucuzwe mu muringa ufite uburebure bwa metero imwe n’igice, izengurutswe n’ikimeze nk’urushundura rutatsweho amashusho y’imikomamanga na byo bikozwe mu muringa. Inkingi zombi zari zikoze kimwe, zitatseho izo nshundura.

Abaturage b’i Buyuda bajyanwa i Babuloniya

18 Umutware w’abarinzi ni ko gufata Umutambyi mukuru Seraya, n’umutambyi umwungirije Zefaniya n’abarinzi batatu b’amarembo y’Ingoro.

19 Hanyuma afatira mu mujyi umutware w’ingabo n’abantu batanu b’ibyegera by’umwami, n’umunyamabanga w’umugaba w’ingabo wari ushinzwe abinjizwa mu ngabo, ahafatira n’abaturage mirongo itandatu asanze mu mujyi.

20 Nuko Nebuzaradani ari we mutware w’abarinzi, abo bantu abashyīra umwami wa Babiloniya wari i Ribula.

21 Umwami wa Babiloniya arabakubita, abicira aho i Ribula mu ntara ya Hamati.

Nguko uko Abayuda bajyanywe ho iminyago, bavanwa mu gihugu cyabo gakondo.

Gedaliya aba umutegetsi mukuru w’u Buyuda

22 Nebukadinezari umwami wa Babiloniya yari yararekeye mu gihugu cy’u Buyuda abaturage bamwe, maze abashyiriraho umutegetsi witwaga Gedaliya mwene Ahikamu, akaba n’umwuzukuru wa Shafani.

23 Ingabo zimwe z’Abayuda zari zacitse, zo n’abagaba bazo ngo bumve icyo cyemezo umwami wa Babiloniya yafashe cyo gushyiraho Gedaliya kugira ngo abe umutegetsi, basanga Gedaliya i Misipa. Abo bagaba b’ingabo bari Ishimayeli mwene Netaniya, na Yohanani mwene Kareya, na Seraya mwene Tanumeti w’i Netofa na Yāzaniya ukomoka i Māka.

24 Gedaliya arababwira bo n’ingabo zabo ati: “Mwitinya abagaragu b’Abanyababiloniya. Nimwigumire mu gihugu maze mukorere umwami wa Babiloniya muzagubwa neza.”

25 Nyamara mu kwezi kwa karindwi k’uwo mwaka, Ishimayeli mwene Netaniya akaba n’umwuzukuru wa Elishama wari igikomangoma, azana n’abantu icumi batera i Misipa bica Gedaliya hamwe n’Abayuda, n’Abanyababiloniya hamwe n’abari iwe.

26 Nuko rubanda rwose barokotse hamwe n’abagaba b’ingabo, batinya Abanyababiloniya bahungira mu Misiri

Umwami wa Babiloniya agirira imbabazi Yoyakini

27 Mu mwaka wa mirongo itatu n’irindwi nyuma y’aho Yoyakini umwami w’u Buyuda ajyanywe ho umunyago, Evili-Merodakiyabaye umwami wa Babiloniya. Ku itariki ya makumyabiri n’indwi z’ukwezi kwa cumi n’abiri k’uwo mwaka, Yoyakini agirirwa imbabazi arafungurwa.

28 Nuko Evili-Merodaki amubwirana ineza, amuha umwanya ibwami usumba uwo aha abandi bami bari i Babiloniya.

29 Yoyakini ntiyongera kwambara imyambaro y’imfungwa, kandi buri munsi agasangira n’umwami wa Babiloniya ku meza ye.

30 Umwami wa Babiloniya yageneraga Yoyakini ibyo kumutunga bya buri munsi, abona ibyo akeneye kugeza ubwo apfuye.

Categories
1 Amateka

1 Amateka 1

Abakomoka kuri Adamu kugeza kuri Aburahamu

1 Adamu yabyaye Seti, Seti abyara Enoshi,

2 Enoshi abyara Kenani, Kenani abyara Mahalalēli, Mahalalēli abyara Yeredi.

3 Yeredi yabyaye Henoki, Henoki abyara Metusela, Metusela abyara Lameki.

4 Lameki yabyaye Nowa, Nowa abyara Semu na Hamu na Yafeti.

5 Abakomoka kuri Yafeti ni Gomeri na Magogi na Madayi, na Yavani na Tubali, na Mesheki na Tirasi.

6 Abakomoka kuri Gomeri ni Abashikenazi n’ab’i Difatin’ab’i Togaruma.

7 Abakomoka kuri Yavani ni aba Elisha n’aba Esipaniya, n’ab’i Shipure n’ab’i Rode.

8 Abakomoka kuri Hamu ni Kushi na Misiri, na Puti na Kanāni.

9 Abakomoka kuri Kushi n’ab’i Seba n’ab’i Havila, n’ab’i Sabuta n’ab’i Rāma n’ab’i Sabuteka. Ab’i Sheba n’ab’i Dedani bakomoka ku b’i Rāma.

10 Kushi yabyaye Nimurodi wabaye intwari ya mbere ku isi.

11 Abakomoka kuri Misiri ni Abaludi n’Abanamu, n’Abalehabu n’Abanafutuhi,

12 n’Abapaturusi n’Abakafutori n’Abakasiluhi bakomokwaho n’Abafilisiti.

13 Kanāni yabyaye Sidoni impfura ye amukurikiza Heti,

14 abandi bamukomokaho ni Abayebuzi n’Abamori n’Abagirigashi,

15 n’Abahivi n’Abaruki n’Abasini,

16 n’Abaruvadi n’Abasemari n’Abahamati.

17 Abakomoka kuri Semu ni Elamu na Ashūru na Arupagishadi, na Ludi na Aramu na Usi, na Huli na Geteri na Mesheki.

18 Arupagishadi yabyaye Shela, Shela abyara Eberi.

19 Eberi yabyaye abahungu babiri, umukuru yitwaga Pelegikuko yavutse mu gihe isi yari irimo amacakubiri, umuhererezi yitwaga Yokitani.

20 Yokitani yabyaye Alumodadi na Shelefu, na Hasari-Maveti na Yerahi,

21 na Hadoramu na Uzali na Dikila,

22 na Obali na Abimayeli na Sheba,

23 na Ofiri na Havila na Yobabu.

24 Semu yabyaye Arupagishadi, Arupagishadi abyara Shela,

25 Shela abyara Eberi, Eberi abyara Pelegi, Pelegi abyara Rewu,

26 Rewu abyara Serugu, Serugu abyara Nahori, Nahori abyara Tera,

27 Tera abyara Aburamu, ari na we wiswe Aburahamu.

Abakomoka kuri Ishimayeli

28 Bene Aburahamu ni Izaki na Ishimayeli.

29 Dore abakomoka kuri Ishimayeli: impfura ye ni Nebayoti, agakurikirwa na Kedari na Adibēli na Mibusamu,

30 na Mishuma na Duma na Masa, na Hadadi na Tema,

31 na Yeturi na Nafishi na Kedema.

Abakomoka kuri Ketura

32 Ketura inshoreke ya Aburahamu yabyaye Zimurani na Yokishani na Medani, na Midiyani na Yishibaki na Shuwa, Yokishani abyara Sheba na Dedani.

33 Bene Midiyani ni Eyifa na Eferi na Hanoki, na Abida na Elida. Abo bose bakomotse kuri Ketura.

Abakomoka kuri Ezawu

34 Aburahamu yabyaye Izaki, Izaki abyara Ezawu na Isiraheli.

35 Bene Ezawu ni Elifazi na Ruweli na Yewushi, na Yalamu na Kōra.

36 Bene Elifazi ni Temani na Omari na Sefi, na Gātamu na Kenazi, na Timuna na Amaleki.

37 Bene Ruweli ni Nahati na Zera, na Shama na Miza.

Abakomoka kuri Seyiri

38 Abakomoka kuri Seyiri ni Lotani na Shobali na Sibeyoni, na Ana na Dishoni, na Eseri na Dishani.

39 Bene Lotani ni Hori na Hemamu, mushiki wa Lotani yitwaga Timuna.

40 Bene Shobali ni Aluwani na Manahati na Ebali, na Shefi na Onamu. Bene Sibeyoni ni Aya na Ana.

41 Mwene Ana ni Dishoni, bene Dishoni ni Hamurani na Eshibani, na Yitirani na Kerani.

42 Bene Eseri ni Biluhani na Zāwani na Yakani. Bene Dishani ni Usi na Arani.

Abami n’abandi batware b’Abedomu

43 Abedomu bagize abami mbere y’Abisiraheli. Dore amazina y’abo bami: Bela mwene Bewori yari atuye i Dinihaba.

44 Bela amaze gupfa yasimbuwe na Yobabu mwene Zera w’i Bosira.

45 Yobabu amaze gupfa yasimbuwe na Hushamu wo mu karere gatuwe n’Abatemani.

46 Hushamu amaze gupfa yasimbuwe na Hadadi mwene Bedadi wari utuye Awiti. Ni we watsindiye Abamidiyani mu gihugu cya Mowabu.

47 Hadadi amaze gupfa yasimbuwe na Samula w’i Masireka.

48 Samula amaze gupfa yasimbuwe na Shawuli w’i Rehoboti, umujyi: wari hafi y’umugezi.

49 Shawuli amaze gupfa yasimbuwe na Bāli-Hanani mwene Akibori.

50 Bāli-Hanani amaze gupfa yasimbuwe na Hadadi w’i Pawu. Umugore we yitwaga Mehetabēli umukobwa wa Matiredi mwene Mezahabu.

51 Hadadi na we arapfa.

Abedomu bayobowe n’aba batware bakurikira: Timuna na Aluwa na Yeteti,

52 na Oholibama na Ela na Pinoni,

53 na Kenazi na Temani na Mibusari,

54 na Magidiyeli na Iramu. Ngabo abatware b’Abedomu.

Categories
1 Amateka

1 Amateka 2

Abahungu ba Isiraheli

1 Dore amazina ya bene Isiraheli ari we Yakobo: Rubeni na Simeyoni na Levi, na Yuda na Isakari na Zabuloni,

2 na Dani na Yozefu na Benyamini, na Nafutali na Gadi na Ashēri.

Abakomoka kuri Yuda

3 Yuda yabyaranye n’umukobwa wa Shuwa w’Umunyakanāni abahungu batatu. Impfura ya Yuda ni Eri, hagakurikiraho Onani na Shela. Icyakora Eri yagomeye Uhoraho, maze Uhoraho aramwica.

4 Yuda kandi yabyaranye n’umukazana we Tamari abandi bana babiri, ari bo Perēsi na Zera. Abana ba Yuda bose ni batanu.

5 Bene Perēsi ni Hesironi na Hamuli.

6 Bene Zera ni Zimuri na Etani na Hemani, na Kalukoli na Dara. Bose hamwe ni batanu.

7 Bene Karumi ni Akaniari na we wateje Abisiraheli akaga, ubwo yacumuraga agasahura ibyeguriwe Uhoraho.

8 Mwene Etani ni Azariya.

Amasekuruza y’Umwami Dawidi

9 Bene Hesironi ni Yerahimēli na Ramu na Kalebu.

10 Ramu yabyaye Aminadabu, Aminadabu abyara Nahasoni, ari we mutware wa bene Yuda.

11 Nahasoni yabyaye Salumoni, Salumoni abyara Bowazi,

12 Bowazi abyara Obedi, Obedi abyara Yese.

13 Yese yabyaye abahungu barindwi. Impfura ye ni Eliyabu, umukurikira ni Abinadabu, uwa gatatu ni Shama,

14 uwa kane ni Netanēli, uwa gatanu ni Radayi,

15 uwa gatandatu ni Osemu, uwa karindwi ni Dawidi.

16 Bashiki babo ni Seruya na Abigayile. Bene Seruya ni Abishayi na Yowabu na Asaheli, bose bari batatu.

17 Abigayile yabyaye Amasa, amubyaranye na Yeteri w’Umwishimayeli.

Abakomoka kuri Hesironi

18 Kalebu mwene Hesironi yabyaranye n’umugore we Azuba na Yeriyoti abana ari bo aba: Yesheri na Shobabu na Arudoni.

19 Azuba amaze gupfa Kalebu yashatse undi mugore witwa Efurata, babyarana umuhungu witwaga Huri.

20 Huri yabyaye Uri, Uri abyara Besalēli.

21 Hesironi amaze imyaka mirongo itandatu avutse, arongora umukobwa wa Makiri se wa Gileyadi, maze babyarana umuhungu witwa Segubu.

22 Segubu yabyaye Yayiri wategekagaimijyi makumyabiri n’itanu yo mu ntara ya Gileyadi.

23 Umwami wa Geshuri n’umwami wa Aramu bigarurira Inkambi za Yayiri, kimwe n’umujyi: wa Kenati n’imidugudu yegeranye na ho. Imijyi yose bigaruriye yari mirongo itandatu, kandi abari bayituyemo bakomokaga kuri Makiri se wa Gileyadi.

24 Hesironi umugabo wa Abiya amaze gupfa, Kalebu yongera kubyarana na Efurata umuhungu witwa Ashehuri, ari we wahanze umujyi: wa Tekowa.

Abakomoka kuri Yerahimēli

25 Bene Yerahimēli impfura ya Hesironi ni aba: impfura ye ni Ramu, agakurikirwa na Buna na Oreni, na Osemu na Ahiya.

26 Yerahimēli yari afite undi mugore witwa Atara, babyarana Onamu.

27 Bene Ramu impfura ya Yerahimēli ni Māsi na Yamini na Ekeri.

28 Bene Onamu ni Shamayi na Yada, bene Shamayi ni Nadabu na Abishuri.

29 Abishuri yarongoye Abihayili, babyarana Ahubani na Molidi.

30 Bene Nadabu ni Seledi na Apayimu, ariko Seledi yapfuye ari incike.

31 Mwene Apayimu ni Yisheyi, mwene Yisheyi ni Sheshani, naho mwene Sheshani ni Ahilayi.

32 Bene Yada murumuna wa Shamayi ni Yeteri na Yonatani, ariko Yeteri yapfuye ari incike.

33 Bene Yonatani ni Peleti na Zaza. Abo bose bakomoka kuri Yerahimēli.

34 Sheshani yari yarabyaye abakobwa gusa, ariko yari afite umugaragu w’Umunyamisiri witwa Yara.

35 Nuko Sheshani amushyingira umukobwa we maze babyarana Atayi.

36 Atayi yabyaye Natani, Natani abyara Zabadi,

37 Zabadi abyara Efulali, Efulali abyara Obedi,

38 Obedi abyara Yehu, Yehu abyara Azariya,

39 Azariya abyara Helesi, Helesi abyara Eleyasa,

40 Eleyasa abyara Sisimayi, Sisimayi abyara Shalumu,

41 Shalumu abyara Yekamiya, Yekamiya na we abyara Elishama.

Abakomoka kuri Kalebu

42 Bene Kalebu murumuna wa Yerahimēli ni aba: impfura ye ni Mesha se wa Zifu, n’umuhungu we Maresha wabyaye Heburoni.

43 Bene Heburoni ni Kōra na Tapuwa, na Rekemu na Shema.

44 Shema yabyaye Rahamu, Rahamu na we abyara Yorikeyamu. Rekemu yabyaye Shamayi,

45 Shamayi abyara Mawoni, Mawoni abyara Beti-Suri.

46 Eyifa yari inshoreke ya Kalebu, abyara Harani na Mosa na Gazezi. Harani na we yabyaye umuhungu amwita Gazezi.

47 Bene Yahidayi ni Regemu na Yotamu na Geshani, na Peleti na Eyifa na Shāfi.

48 Kalebu yari afite indi nshoreke yitwa Māka, babyarana Sheberi na Tiruhana.

49 Bongera kubyarana Shāfi ari we wahanze umujyi: wa Madumana, na Shewa wahanze Makubena na Gibeya. Kalebu kandi yari afite umukobwa witwa Akisa.

50 Aba na bo bakomotse kuri Kalebu: Huri umuhungu we w’impfura yabyaranye na Efurata yari afite abahungu batatu ari bo Shobali wahanze umujyi: wa Kiriyati-Yeyarimu,

51 na Salima wahanze umujyi: wa Betelehemu, na Harefu wahanze umujyi: wa Betigaderi.

52 Shobali wahanze umujyi: wa Kiriyati-Yeyarimu yakomotsweho na Harowe na kimwe cya kabiri cy’Abamanahati,

53 n’imiryango y’abantu bari batuye i Kiriyati-Yeyarimu, ni ukuvuga ab’i Yatiri n’Abaputi, n’Abashumati n’Abamishurayi. Abo na bo bakomotsweho n’ab’i Sora n’aba Eshitawoli.

54 Salima yakomotsweho n’ab’i Betelehemu n’ab’i Netofa, n’aba Ataroti-Beti-Yowabu, na kimwe cya kabiri cy’Abamanahati n’Abasori.

55 Salima yakomotsweho kandi n’imiryango y’abanditsi bari batuye i Yabesi, ari bo Abatirati n’Abanyashimati n’Abasukati. Abo ni bo Bakeni bakomoka kuri Hamati sekuruza w’Abarekabu.